Erdoğan’ın 5 Ağustos’ta Soçi’de Putin’le yaptığı görüşmeden sonra adım adım netleşmeye başlayan yeni Suriye politikasında makas değişikliği çok kolay olmayacak. 

Maşallah iktidarın her adımı “devrim” oluyor. Uzun süredir devam etmekte olan bir politikayı tam tersine çevirmek gerekse, önce izlenen yol da devrim oluyor, oluşturulan yeni yol da!

Bunun son örneğini Suriye’de yasamaktayız. 

29 Nisan 2011’de 300 kadar Suriyelinin Hatay sınırımızdan girmesi mihenk taşı idi. Burada izlenecek yol sonrasını, yani bugünleri de bağlayacaktı. 

Öyle oldu...

O gün, “100 bine kadar yolu var” diye başlayan, “En çok bir milyon gelir” diye devam eden, “Çok geçmeden Şam’a gideceğiz, Emevi Camisinde namazımızı kılacağız, Suriyeli kardeşlerimizi de davul zurna ile göndereceğiz” diye yükselen şaşı bakış çöktü. Yeni bakış aranıyor!

***

Yeni bakışı Rusya, İran ve Türkiye’nin gerçekleri dayattı. 

Erdoğan Soçi’den dönerken ilk kez resmen Putin’in Şam yönetimi ile diyaloğu şart koştuğunu açıkladı. Bu Şam’la diyalog hazırlığının temellerini atmak anlamına geliyordu. Erdoğan devamında iki ülke arasında güvenlik örgütleri bağlamında görüşmelerin hep olduğunu açıkladı. Çavuşoğlu da Suriyeli mevkidaşı ile Belgrad’da ayaküstü görüştüğünü söyledi. Erdoğan tamamlayıcı düşüncelerini yenileyince, Esad’la el sıkışmanın nerede olacağı sorusuna yanıt aranmaya başladı. 

Akla eylül ortasındaki Şanghay zirvesi geldi. Şu aşamada yalanlansa da buna benzer bir zirvede, bu kadar can sıkmadan sonra el sıkmanın olacağı anlaşılıyor.

Ancak yazının girişinde vurguladığımız gibi bu çok kolay olmayacak.

AKP’nin bunun için “taban ölçümü” yaptığı haberlerini alıyoruz. Ankara’da şu konuşuluyor:

İktidarın Suriye politikasında hassas durum mezhepsel yaklaşım. AKP’nin “Müslüman Kardeşler” politikası, Esad’ın kimliği bugüne kadar izlenen politikanın yapı taşlarıydı. AKP, Şam ile anlaşırsam çekirdek taban ne der, yeni durumu anlatmanın zorlukları neler gibi sorulara doğru yanıt bulmak için araştırma yapıyor!

Bu araştırmanın sonuçlarını bilmiyoruz ama parti sözcüsü Ömer Çelik’in önceki günkü açıklamaları zorluklar olduğunu gösteriyor.

Çelik, şu iki uca değindi:

1- Biz komşumuzun toprak bütünlüğüne ve egemenlik hakkına her zaman saygı duyduk. 

2- Suriye ile ilişkileri kesmemize neden olan koşullar ortadan kalkmamıştır!

Birinci madde Şam’a selam, ikinci madde çekirdek tabana selam!

***

İşin özellikle Türkiye açısından önemli boyutu topraklarımızdaki Suriyeliler.

Suriye dışında en çok Suriyeli Türkiye’de. Ancak başta Lübnan, Ürdün, Irak olmak üzere bu ülkenin öteki komşularına da akın oldu. O ülkeler son zamanlarda Şam’a başvurdu, “Yurttaşlarınızı alın” dedi ama Esad oralı olmadı.

Esad Türkiye’nin bu yöndeki istemini kabul eder mi?

Yapılan araştırmalara göre zorunlu nedenlerle ülkesini kitesel olarak terk edenlerin yüzde 60’ı koşullar ne olursa olsun geri dönmüyor.

Genel bir yaklaşımla Türkiye’de altı grup Suriyeli var:

1- Can güvenliğinden yoksun olduğu için kaçan yoksullar.

2- Malını kurtarıp kaçan, Türkiye’de iş kuranlar.

3- Eğitimli ve meslek sahibi olup bir an önce Avrupa’ya gitmek isteyenler.

4- Şam yönetimi ile iktidar mücadelesini Türkiye’de yapmak isteyenler.

5- Özgür Suriye Ordusu’na katılanların aileleri ve yakınları.

6- Yukarıda grupları izlemek için Esad’ın gönderdiği rejim adamları! (Suriye bir muhaberat devleti)

Sizce hangisi döner?

40 düğüm var. Önce ilk düğümü çözmeli. O da Şam’la diyalog.